Hoe vind ik de ‘uit-knop’ bij mezelf?

Honderden gedachten schieten door je hoofd en je bent nog maar net wakker. Het geeft je een gejaagd gevoel. Alsof je brein direct ‘aan’ gaat. Het duizelt je al zodra je denkt aan je lange to-do-lijst. Zuchtend gooi je je benen uit bed en je hijst jezelf overeind. De pijn in je nek en schouders voel je, dus draai en strek je om het wat los te maken. Tijdens het ontbijt check je alvast het nieuws, zie je nieuwe e-mails binnen komen en lees je de reacties op je social media posts. Het opgejaagde gevoel dat je al wekenlang hebt, dring zich direct aan je op. De dag moet nog beginnen, maar je bent al zo moe dat je het liefst weer in bed kruipt.

Wie kent dit opgejaagde gevoel niet? De een heeft er meer last van de ander. Soms voelt het of het nooit zal veranderen. Toch zijn er manieren. Manieren om je cirkel te doorbreken door de oorzaken te ondervinden en oplossingen te vinden om van het opgejaagde gevoel af te komen.

Hoe krijgen we een gejaagd gevoel?

Als je een willekeurig iemand vraagt hoe het gaat, krijg je vaak hetzelfde te horen:

‘Goed hoor. Maar wel druk.’

We lijken allemaal druk te zijn en we komen er maar niet vanaf, zo lijkt het. Hoe graag we ook zouden willen.

Voor veel mensen is het dus herkenbaar. Je voelt je druk en er lijkt geen eind te komen aan je taken, elke dag weer. Sterker nog: voor elk ding dat je kunt afstrepen, lijken twee nieuwe to-do-punten in de plaats te komen! Je dacht dat zo’n lijstje handig was, maar het tegendeel blijkt waar. Omdat er zoveel te doen is, heb je de neiging om steeds maar dóór te gaan en geen rust te nemen. Je eet je lunch terwijl je ondertussen reageert op social media, je e-mail beantwoordt en ook nog dat telefoontje opneemt.

Kortom: je doet steeds meerdere dingen tegelijk, omdat je denkt dat het je tijdwinst oplevert.

Niets is minder waar. Ergens weet je ook wel dat het niet handig is om twee dingen tegelijk te doen, maar ja… hoe moet je anders alles gedaan krijgen in de 24 uur die een dag telt?? Resultaat: aan het eind van de dag plof je uitgeblust op de bank.

Kan ik mezelf even uitzetten?

Ik heb jarenlang met een opgejaagd gevoel geleefd. Er waren een hoop ballen in de lucht te houden vond ik. Dat geldt voor veel mensen: ze hebben een baan, ze hebben misschien een gezin met alles wat daarbij komt kijken (en dat is méér dan je je kan voorstellen, kan ik je vertellen!). Ze doen daarnaast nog vrijwilligerswerk en willen hun sociale leven onderhouden. En als je er dan ook nog naar streeft dat je alles makkelijk moet kunnen (je bent immers gezond en sterk), én je wilt het allemaal ook goed doen, dan sta je dus de hele dag vrijwel continue ‘aan’. Met de nodige gevolgen van dien. Ik bleef een gejaagd gevoel houden. Geregeld verzuchtte ik: waar zit de uit-knop in mijn lijf?

Dit is mijn tip:

Kies wat je wílt doen, niet wat je móet doen.

Een belangrijke oorzaak van een opgejaagd gevoel is dat we ten diepste niet kiezen wat we wíllen doen, maar wat we denken te moéten doen of wat er van ons verwacht wordt.

Dat laatste kan ik gelijk voor je ontkrachten. Wat je denkt dat er van je verwacht wordt of wat anderen van je denken, dat bedenk je zélf! Het zijn jouw aannames, maar het is (lang) niet altijd de waarheid. Wat een ander vindt of verwacht, weet je nooit zeker. Het zijn jouw eigen gedachtes. Maak je daar dus niet druk om en laat het los. Of probeer het op zijn minst.

To do or not to do

We werken eindeloos met to-do lijstjes. Ik ook, en wat was het fijn als ik weer wat kon afstrepen. Maar zoals ik al schreef: meestal komen er weer twee nieuwe dingen voor in de plaats. En zo blijft een gejaagd gevoel bestaan.

Laat ik duidelijk zijn: Mijn to-do-lijstjes zijn niet weg, maar ik heb wel een betere manier gevonden om er mee om te gaan. Laat me je meenemen…

Als ik ’s morgens opsta, stel ik mezelf bewust de vraag: ‘Wat wíl ik doen vandaag?’ Zodra ik iets wíl, maak ik mijn keuze eigen en sta ik erachter. Als ik iets moét, voelt dat als opgelegd van buitenaf. Iets waartegen veel mensen sowieso al weerstand hebben, maar dat terzijde 😉

Mooi hulpmiddel bij dat kiezen is de volgende vraag: moet ik dit nu doen? Door iedere keer de klemtoon op een ander woord te leggen, maak je uiteindelijk een veel bewustere keuze:

1. Móet ik dit nu doen?
2. Moet ík dit nu doen?
3. Moet ik dít nu doen?
4. Moet ik dit nú doen?
5. Moet ik dit nu dóen?

Ik ervaar deze vraag als enorm helpend, omdat ik daarna soms echt andere keuzes maak.

Op mijn to-do-lijstje staan nu dus dingen die ik wíl doen. Het lijstje is verder om overzicht te houden en de écht belangrijke dingen niet te vergeten. Ik voel minder druk en beperk het tot enkele taken per dag. Deze manier helpt om prioriteiten te stellen én het zorgt ervoor dat er tijd overblijft om tussendoor te ontspannen.

De oplossing voor een minder gejaagd gevoel?

Een opgejaagd gevoel gaat heel vaak samen met lichamelijk klachten. Je kent het wel: pijn in je nek, schouders of rug, hoofdpijn, vermoeidheid, slecht slapen. In onze tijd zijn veel mensen het niet meer gewend om de signalen van hun lichaam serieus te nemen of ze zelfs maar te herkennen. Je kent vast wel de uitdrukking ‘als een kip zonder kop’. Ik hoorde psycholoog en therapeute Michelle van Dusseldorp deze uitdrukking omdraaien: ‘We leven als ‘koppen zonder kip’. We doen alles met ons hoofd, onze ratio, en vergeten te voelen, terwijl ons lijf ons zoveel kan vertellen!

Je lijf en geest verdienen de kans om te rusten. Negeer de signalen van je lijf niet, maar reageer erop. Lange tijd deed ik dat zelf niet, waardoor ik jaren energie heb laten weglekken in het werk. Ik negeerde de signalen, spanningsklachten in mijn nek en schouders, van mijn lijf. Het idee dat dit vanzelf over zou gaan, kon ik niet meer gebruiken als smoes toen ik angst- en paniekaanvallen kreeg. Mijn lijf ging keihard op de rem staan. Ik kwam met gierende banden tot stilstand. Ik voelde heel duidelijk mijn ‘kip’, maar eigenlijk had ik die al veel eerder gevoeld. Ik had er alleen nooit echt aandacht aan geschonken.

Maar hóe ga ik ‘uit’ dan?

Het is een grote opgave, maar met een makkelijke instructie:

Zet je smartphone ‘uit’.

Ons hele léven lijkt er in te zitten, want we leven 24/7 met deze minicomputer. En tóch is het de belangrijkste veroorzaker van ons opgejaagde gevoel. Ik maakte de keuze om alle notificaties van mijn social media accounts uit te zetten. Voor ik het wist zat ik namelijk soms drie kwartier te scrollen en liken op alle nieuwe berichten. En zeg nou zelf: hoe belangrijk is het dat je weet dat je ‘vriend’ aan de andere kant van het land een nieuwe auto heeft gekocht of is gaan wandelen in een natuurgebied en mooie foto’s plaatst? Het is leuk, maar mis je nou echt iets heel belangrijks als je het niet zou hebben geweten? Natuurlijk mis je dat niet!

Notificaties uitzetten dus.

Geen bliepjes, geen meldingen boven in mijn scherm. Niks meer. Ik moest afkicken van de neiging om toch steeds even op mijn telefoon te kijken, maar wat een bevrijding! De eerste tijd ging ik, als ik de neiging kreeg op mijn telefoon te kijken, bewust rechtop zitten en een ademhalingsoefening doen. Zo bleef ik die neiging de baas. Gewoon een paar minuten rustig in- en uitademen op een stoel met mijn ogen dicht. Daardoor heb ik tegelijk ook aandacht voor wat ik voel en hoe mijn lijf op dat moment aanvoelt.

Wat zijn jouw stoorzenders?

Ik benoem nu specifiek je notificaties uitzetten, maar hetzelfde geldt ook voor je e-mail inbox, die de hele dag vol stroomt. Vergadering op vergadering. Je bent er gauw uren mee zoet. Kies wat je wanneer leest, wanneer je iets beantwoordt en waar je onderdeel van wilt zijn. Baken je tijd af, desnoods met een wekker. Nog niet alle mailtjes beantwoord? Ben je bij alle vergaderingen geweest? Geen punt dan. Morgen weer een dag! En anders word je wel aangehaakt. Vroeger kreeg je ook niet nog dezelfde dag antwoord op je brieven, toch? Zoek voor jezelf uit welke activiteiten veel tijd kosten en energie opnemen, in plaats van dat ze jou nieuwe energie bieden.

Als je dit een tijdje consequent volhoudt, weten steeds meer mensen hoe jij werkt en te bereiken bent. En ze vinden er vast wat van, maar het gaat erom dat het jouw keuze is om het zo te doen. En bedenk je maar zo, waarschijnlijk hebben zij ook nog heel wat te leren als het gaat om het vinden van hun ‘aan/uit’- knop!

Maak jij een bewuste keuze door te luisteren naar je lijf en factoren buiten jezelf op ‘mute’ te zetten om te ontspannen?

Ik ben benieuwd: wat geeft jou een gejaagd gevoel wat helpt jou van het opgejaagde gevoel af?

Laat het weten in de comments!

Geschreven door Carolien Polaseke. Eindredactie door Maartje Steenhof en Mandy Bastiaenen.